Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως και σήμερα ο Νίκος Βαβάτσης έχει επιδείξει έργο πολυσήμαντο,πολύμορφο και πολυεπίπεδο, μέσα από θεματικές ενότητες και τεχνοτροπικές τεχνικές αφηρημένων τύπων με νοηματικό περιεχόμενο,ανάλογων των προσωπικών του αναζητήσεων.
Έχει επιδοθεί σε πεδία που αφορούν το περιβάλλον,αστικό και φυσικό και μέχρι και το 2012 υπαινικτικά και κατά περίπτωση της ανθρώπινης παρουσίας, που ως αναπόσπαστο κομμάτι τους, φύσει και θέση συνυπάρχει, ενεργεί και επενεργεί και ανάλογα των καταστάσεων σημασιοδοτεί τη ζωή και τη συνέχειά της.
Το 2013 ο Βαβάτσης αιφνίδια αρχίζει να αναζητά το κοντινό, ευκρινές κοίταγμα μορφών, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του αποκλειστικά στο πρόσωπό τους, που κυριαρχεί, καθώς καταλαμβάνει σχεδόν όλη τη ζωγραφική επιφάνεια.
Η παρουσία τους επιβλητική και παράλληλα αινιγματική, δίνει την αίσθηση της σύνδεσης με μία πραγματικότητα, έμπλεη από αναφορές, με συνεχείς αναγωγές, έντεχνα δομημένες μέσα από την αφαιρετική τους διατύπωση στα τεκταινόμενα.Το εντατικοποιημένο ενδιαφέρον του να εκφράσει και να αναδείξει μέσα από τις αινιγματικές τους εναλλαγές τους συνειδησιακούς προβληματισμούς του γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη, την πολυπλοκότητα και πολυποικιλότητα της διαμόρφωσής της, τον έχει οδηγήσει σε μία συστηματοποιημένη, ουσιαστικά μελέτη, μέσω διαρκούς παρατήρησης, χρησιμοποιώντας πλαστικά στοιχεία που ορίζονται από εκδοχές συνάθροισης συναισθημάτων, υπαγορευμένων από την πολλαπλότητα και εξελικτικότητα των δρώντων της καθημερινότητας. Κυρίως όμως των σχέσεων που ορίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις.
Σταθεροποιώντας τον προσωπικό του ρυθμό με έντεχνες κινήσεις του πινέλου και της σπάτουλας, ο Βαβάτσης θα διαμορφώσει πρόσωπα-σύμβολα μέσα από αλληλοεπικαλυπτόμενους χρωματικούς συνδυασμούς, βυθίζοντάς στα σε ιδιωματικά φόντα, υποκατάστατα της τρέχουσας πραγματικότητας.
Ηφυσιογνωμική ιδιαιτερότητα του καθενός δοσμένη με τονικές αξίες σχηματικά και χρωματικά, πέρα από την ανάπτυξη της φόρμας λειτουργεί νοηματοδοτικά, προσφέροντας ένα πλούτο εσωτερικών ρυθμών, κρυμμένες ψυχογενείς δυνάμεις που καθορίζουν την ατομικότητά του.
Μέσα από μία διάσταση παλμικότητας που προσφέρει το πλήθος των τονικών σχέσεων, δραστηριοποιούνται οι δυνάμεις της ύλης, κάνοντας το χρώμα να λειτουργεί έντονα με τις αντιθέσεις και τις εντάσεις του.
Έως και πρόσφατα ο Βαβάτσης έκανε χρήση της παλέτας του γκρι και του μαύρου κυρίως, που ως περιφερειακές χρωματικές ποιότητες έδιναν τη δυνατότητα στα πρόσωπα, τολμηρά αποδιδόμενα με αποχρώσεις ως επί το πλείστον του κόκκινου, του ροζ, του λευκού, να προβάλλουν κάθε διάσταση εσωτερικών ζυμώσεων, εντάσσοντάς τες μέσα στην υλική τους υπόσταση.
Πρόσφατα η χρήση της παλέτας του μπλε, ως φόντο και πολλές φορές με επενέργειά της στα πρόσωπα, απαλείφοντας χαρακτηριστικά τους, έδωσε δείγματα μιας τολμηρής γραφής, προσφέροντας νέους χαρακτήρες μέσα σε χώρους μικροσκοπικούς και ανεξιχνίαστους. Γιατί οι ποικίλης υλικής απόχρωσης χώροι αποτελούν, χωρίς να αποκαλύπτονται ορατά, τους δαιδάλους μασκροσκοπικών στοιχείων, σε αντίστιξη με ότι μας περιβάλει στην καθημερινότητά μας. Το φως και το σκοτάδι, η μέρα και η νύχτα, τα χρώματα που εκπέμπουν, δίνονται ως έννοιες με τη δυναμική των χρωματικών τόνων και την ποσοτική σχέση τους, συνηγορώντας στην προβολή και επιβολή της ανθρώπινης πνευματικότητας, της πολύπλευρης από πλευράς συναισθημάτων, αλλά και προβληματισμών και αγωνίας.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η εναπόθεση κάθε μιας πινελιάς γύρω από κάθε κέντρο-κάλυκα, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το πρόσωπο, γίνεται ο σύνδεσμος, η αναφορά σε ότι διαβαθμίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και τους εξωγενείς παράγοντες που την ορίζουν και την επηρεάζουν.
Η ευαισθησία της τονικότητας που εμπεριέχουν, με τις αλληλοεπικαλύψεις που δημιουργούν πηγές σκιάς και φωτός και η τεχνοτροπική αναγλυφότητα της ύλης του παχύρευστου λαδιού, που δημιουργεί, μέσω της χειρονομιακής πρακτικής, εντάσεις και υφέσεις, σημασιοδοτούν επισημάνσεις μιας ενδόμυχης ανάλυσης γύρω από ότι ορίζει το ανθρώπινο πεπρωμένο.
Σαν γενικές έννοιες τα πρόσωπα του Βαβάτση, άλλοτε διακριτά ως προς το φύλο και άλλοτε ακαθόριστα αποτελούν μαρτυρίες που σηματοδοτούν εκρήξεις που συμβαίνουν σε βάθος, απόρροια αυτές της πολυπλοκότητας των έξωθεν κραδασμών, που ανάλογα με την ενυπάρχουσα ευαισθησία εξωτερικεύονται και αντανακλώνται στην όψη είτε ευδιάκριτα ή επιμελώς κρυπτόμενα.
Στα σύνθετα αυτά πρόσωπα-τοπία, ο ρόλος των ματιών και του βλέμματος, δείχνει να λειτουργεί σε πεδία δαιδαλώδη, υποκαθιστώντας αλήθειες, ενεργές από απόσταση όρασης, που στην περίπτωση του Βαβάτση κατατίθενται ως ανάγκη αποφόρτισης, που οδηγεί σε μια ανακουφιστική κάθαρση.
Ιούλιος 2014
Έλλη Κοκκίνη-Καπλάνη
Ιστορικός, Κριτικός Τέχνης
